Diyelim çocuğunuz ortaokulu bitirip liseye girecek, sınavlara hazırlanıyor ve 1.186.327 öğrenciyle beraber sınava giriyor. Sınavda 120 soru var. Nasıl geçti diyorsunuz. "1 yanlışım" var diyor. "Ooo Aferin, harika" diyorsunuz. Sonuçlar açıklanıyor 17.000 çocuk 0 yanlış yapmış ! Çocuğunuz istediği okula giremiyor. Geçen yıl TEOG sınavı aynı böyleydi. 1 yanlış yapan çocuk başarılı mı başarısız mı ?
Başarıyı ölçmek, neyin başarı olduğunu ortaya koyabilmek kolay değil. Bu yazıda biraz fikir jimnastiği yapmaya çalıştık. Çalıştık derken, yazı öncesi sosyal medya'da bu konuda sorular sordum, onlarca cevap geldi. Onun için...
Bir cevap bulmak yerine düşündürecek bolca soru var...Başlayalım.
22 defa ikinci olmuş Fenerbahçe. Beşiktaş 13 ,Galatasaray 11 kez ligi ikinci sırada bitirmişler.
Türkiye Kupasında'da durum farklı değil.
Çoğu finale favori çıkmasına rağmen Fenerbahçe 17 Finalden sadece 6 kupa çıkarabilmiş. Akhisar'a kaybedince alay konusu olan takım finalist Fenerbahçe. Yarı finalistler eleştiriden muaf ama hayatın gerçeği de bu...
Hal böyle olunca her ikincilik Fenerbahçe camiasından büyük tepki alıyor.
İkinci olacağımıza 5. olalım diyen var.
İkinci olalım ama birinci Galatasaray olmasın diyen de.
Fenerbahçe'nin Final-4'daki ikinciliği sonrası Murat Şeker sosyal medyada şu mesajı paylaştı.
Başarının tanımını yapmakta veya başarıyı görüp hakkını teslim etmekte oldukça cimriyiz. Sporu bize anlatanları değiştirmedikçe de işimiz zor...
Peki ikincilik başarı mı değil mi ?
İkinciliğin sporun içinde başarı ama Fenerbahçe-Galatasaray-Beşiktaş gibi büyük camialarda asla mutluluk vermiyor.
İkincilik hep hayal kırıklığı, birinciliği kaybetmek, yenilmek olarak düşünülüyor. Tarih şampiyonları yazar, ikincileri kimse hatırlamaz deniyorsa da yanlış. İkinci olanlar hep hatırlarlar, maalesef...
Tuncay Yavuz güzel bir benzetme yapmış, ikincilik için teselli ikramiyesi demiş ama her sezon için geçerli olabilir ?
Aslında her sezonun, finalin hikayesi, kadroları ayrı olsa da Fenerbahçe camiası içinde "final sendromu" sözünün alıcısı çok. Aslında Fenerbahçe'de klişelerin alıcısı çok
***
Olimpiyatlarda üçüncüler son maçı kazanarak kürsüye mutlu çıkarlar, ikincilerin başı eğiktir.
Peki ikincilik hangi koşullarda başarı olur hangilerinde olmaz ?
Yunanistan futbolunda son 22 sezonda 19 defa Olimpiakos'un şampiyon olduğunu hatırlayalım. Dolayısıyla Olimpiakos'un ikinciliği başarı değilse de bir başka takım için başarı olur. Olimpiakos da (bu yıl kaybettiler) "arkadaş her yıl yarışmanın içindeydim, bu yıl başarısız olabilirim ama genele bakın" dese haklı olur mu ? Tahincioğlu basketbol liginde Fenerbahçe son 11 yılda 7 şampiyonluk kazandı. 12'yi kaybetse bu yıl için başarı değil ama 12 yıla bakarsak nasıl değerlendirmemiz gerekir ?
Fenerbahçe son 3 sezonda Final-4'da 3 final oynadı, bir kupa kazandı.
İkinciliği bırakalım Final-4 mutlak başarıdır. Kaybedilen 2 finale mi bakmalıyız ?
Kadınlarda 6 sezon üst üste Final-4'a kalıp iki kez final oynayan ama kupayı alamayan Fenerbahçe için "o şube kapansın" dendiğini unutmamak gerek ! Buradaki "öfke" nin nedeni, bence, bir şampiyonluğun finalde ezeli rakip Galatasaray'a kaptırılmış olması. Yani ikinci olduğunuzda birinci de önemli. Ezeli rakibe şampiyonluğu kaptırırsan, ikincilik, bırakın başarıyı felaketle eş değer olabiliyor !
CSKA 2001'den bu yana 16 defa Final 4 yapmış. 6 defasında final oynayabilmiş ama şampiyonluk sayısı 3. Bunu başarısızlık mı süreklilik diye mi değerlendirelim ?
Bir örnek de Juventus'tan gelsin. 8 defa Şampiyonlar liginde final oynamışlar sadece 2 defa kazanmışlar.
CSKA ve Juventus örnekleri Fenerbahçe'de havaalanı protestosuna yol açabilecek olaylar...
İkinciliğin sayısı da ve sürekliliği de bir kriter olabilir ama bunun başarı mı başarısızlık mı olduğu yönünde farklı görüşler var
Aslında ikinciliğin arafta bir durumu da var.Başarı değil ama başarısızlık da değil.
Kamil Erdoğdu'nun aşağıda söylediği, Fenerbahçe özelinde tüm branşlarda finale yükselen, bazılarını kazanan bir takımın durumuysa ayrı bir vaka analizi.
Değerli arkadaşım Ali Ufuk Peker'in Fenerbahçe için söylediği "her zaman her yerde en büyük olabilmek için önce her zaman her yerde olmak gerek" sözünü çok severim, çok kullanırım.
Nurkan Turay farklı bir soru sormuş ama ülkemizin gerçeği şu: futbolun genel başarı içindeki katsayısı diğerlerinin toplamından fazla
Asıl konumuz futbol ve Türkiye ligi.
Fenerbahçe'nin ikinciliği birinciliğinden fazla.
Son 18 yılda sadece 3 kez ilk iki dışında kalan Fenerbahçe için "başarısız" diyebilir miyiz veya sadece 6 şampiyonluk ama 9 ikincilik elde ettiği için başarısız mı ?
Yazının girişinde vardı ama aşağıdaki tabloya bakıp, "41 sezon şampiyonluk mücadelesinin içinde olan bir Fenerbahçe mi" demeli yoksa "22 defa şampiyonluğu kaçıran" mı ?
Peki birinciliğin kaç talibi var ülkemizde ?
Derine inmeden Türk futbol tarihinde biraz gezelim...
1966-67 sezonunu şampiyonu Beşiktaş ve tekrar şampiyonluk ile buluştuğu 1981-82 sezonun kadar 15 sezonda sadece 2 defa ikinciliği var.
O 15 sezona "şampiyonluk" parolası ile girip girmediğini bilmiyorum. Ama yarışta yok...
Ancak Beşiktaş'ın olmadığı sezonların tamamında Fenerbahçe ve Galatasaray sezonu "şampiyonluk" hedefiyle açmışlar. 2 sezonda da Eskişehirspor şampiyonluğu ucundan kaçırmış. 1976'da ilk şampiyonluğundan sonra 1997'ye kadar da Trabzonspor o hedefle yola çıkmış.
Beşiktaş'ın 1981-82 şampiyonluğu sonrası hedefi tekrar zirve olmuş. O yıldan günümüze Kocaelispor, Gençlerbirliği ,Sivasspor, Başakşehir de bu hedefi sezon başında koymasalar da bu yolda yürümüşler.
Özetle 1970'den beri içinde her yıl Fenerbahçe'nin de olduğu en az üç takım şampiyonluğa oynamış desek doğru olur, çokça da üç büyükler...
Ali Şen'in söylediği "Fenerbahçe için şampiyonluk dışındaki her netice başarısızlıktır" sözü gurur okşasa da acaba doğru mu ? Birbirine yakın üç camia her sezon aynı hedefe yürüyorlar. Yani birinciliğin her yıl 3 ciddi talibi var...
Düşünüldüğünün aksine, 1959 sonrası ligimizde Fenerbahçe'nin silip süpürdüğü bir dönem de yok. 1964-70 ve 2001-2007 arasında 7 yıldaki 4 şampiyonluk en iyi seriler.
Her sezonun hikayesinin farklı olduğunu Fenerbahçeliler herkesten iyi bilirler. 2005-06 sezonunda 81 puanla ikinci olan Fenerbahçe bir sonraki sezon 64.puanını aldığında İzmir'de şampiyonluğu ilan etti.
2013-14'de Fenerbahçe ligi 74 puan ile tamamlayıp, Rize maçındaki 68.puanı ile şampiyonluğu ilan ettti. İlginç bir tesadüf olarak sonraki 2 sezonu da 74 puan ile tamamladı ama her ikisinde de ancak ikinci olabildi.
...
1987 yılında Ali Uras'ın federasyon başkanı olması Galatasaray ve Türk futbolu için bir milattır. Sirayet konusunda o yıldan itibaren Fenerbahçe kan kaybetmiş, Galatasaray yükselmiştir.
2005-06 sezonuysa Fenerbahçe'nin "1'e karşı 17" sezonlarının başlangıcı olarak kabul edilebilir.
2005-06'da Fenerbahçe'nin ikinciliğini, tüm koşulları hesaba katmadan bir başka ikincilik ile aynı torbaya atmak ne kadar doğrudur ?
Buradan hareketle 12 Mayıs 2012'de biten sezondaki ikinciliği bir başka ikincilik ile karşılaştırmak, futbolun masa başı kısmını görmezden gelmek anlamına gelip büyük haksızlık olmaz mı ?
Türkiye'deki futbolu salt oyuncular, transferler, taktik, diziliş, hoca, başkan üzerinden yorumlamak da bir tercihtir. "Daha iyi oynasanız o Denizlispor maçını alırdınız" denmesi de... Ancak sizden bize geçip "daha iyi oynasak o Denizlispor maçını alırdık" demek bir tercih midir, yorum hatası mı ?
Bir gazeteci dostum ikincilikler ve 2017-18 ikinciliği için şöyle yazmış:
Fenerbahçe ikincilik hedeflemediği için başarı değildir.Bunu söylemek düşmanlıktan çok sevdaya dairdir, hayal kırıklığını ifade etmektir. Ancak ikincilik istikrardır. Hele ki CL eleme statüsü değişmişken;sezon içinde dağılmayıp o hedef için oynanması ve o hedefin yakalanması Allah'ın lütfudur. Eğer Fenerbahçe son 10 yıldaki travmasını atlatacaksa bu ikincilik sayesinde katılacağı CL grupları ile olacaktır. 59 senenin 41'inde zirveye oynamıştır Fenerbahçe.
O halde ikincilik nerede hangi koşullarda başarı olur ve üçüncülükle farkı nedir de "mantıklı" sorular
Özetle, her ikinciliğin aynı torbada değerlendirilmesi hatadır.
Her ikincilikte şaibe aramak paranoyaklık, herhangi birinde şaibe yok demekse saflıktır. Fenerbahçe adına kaybedilen şampiyonlukları anlatırken yaptığımız yorumlarla "o şaibeyi" meşrulaştırmamaya dikkat etmek gerek derim.Yani her ikincilik dikine oyun ile açıklanamaz...
Bir gerçek var ; "Ne Kupa Büyüklüğü ne Şampiyonluk" ve "yenilsen de yensen de" sözü gün geçtikçe kan kaybederken Fenerbahçe için hedef mutlaka şampiyonluk ve birliktir.
